Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) tarım sektörü, Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi (KEİ) ve KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı'nın işbirliği ile güçlenmeye devam ediyor. Her yıl yenilenen İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşmaları kapsamında, tarım alanında yapılan yatırımlar ve üretici temelli reel sektör destekleri, KKTC'nin tarım sektörünü canlandırmakta büyük bir rol oynuyor.
Öne çıkan projeler arasında Tarımsal Araştırma Alanında İşbirliği Protokolü (TAGEM) Projesi, Tarımsal Araştırma ve Geliştirme Projesi (TAGEP), Hayvan Islahı, Hastalık ve Zararlılarla Mücadele Projesi, İçme Suları ve İshale Hatları, Bakım, Onarım, Yenileme ve Malzeme Alımı Projesi, Hayvancılığın ve Organize Hayvan Barınaklarının Geliştirilmesi Projesi, Ada Geneli Dere Islahı, Gölet Temizliği ve Sulama Sistemlerinin Yenilenmesi Projesi, Tarım ve Kırsal Kalkınma Mali Destek Programı ve Tarım Yatırım ve Hibe Programı yer alıyor.
2022 yılında, KKTC'de küçükbaş hayvan yetiştiricileri, çiftçiler, balıkçılar, arıcılar ve sebze-meyve üreticileri dahil olmak üzere 9.834 üreticiye toplamda 105 milyon TL kırsal kalkınma desteği sağlandı.
Türkiye Cumhuriyeti'nin finansmanı ve teknik desteği ile yürütülen tarımsal araştırma projeleri sayesinde, "Reşatbey" ve "Beşparmak" gibi yeni arpa çeşitlerinin tohumluk üretimi gerçekleştirildi. Lefkoşa Atık Su Arıtma Tesislerinde arıtılan su, Devlet Üretme Çiftliklerine ulaştırılarak Mesarya ovasındaki büyük çaplı sulama projeleri için kullanıldı, toplamda 1.230 dönüm alan sulanmaya başlandı.
Güzelyurt ovasına yapılan su desteği ile bölgenin tarımsal verimliliği arttırılmasının yanı sıra yer altı su kaynaklarının korunması ve geliştirilmesine de önemli katkılarda bulunuldu.
Sera üreticilerine yönelik hibe desteği ile 245 üreticiye toplamda 10,7 milyon TL ödeme yapılarak, örtü altı yetiştiriciliğinin gelişimi teşvik edildi.
2023 Yılı İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması çerçevesinde, kuraklık nedeniyle zor günler geçiren KKTC'deki toplamda 4.135 küçükbaş hayvan yetiştiricisine 1 aylık yemlik arpa ihtiyaçlarını karşılamak üzere 70 milyon TL ödenek tahsis edildi. Bu program ile küçükbaş hayvancılık sektöründe yaşanabilecek olası bir küçülmenin önüne geçilmesi hedefleniyor. İki ülke arasındaki tarımsal işbirliğini ve dayanışmayı güçlendirecek olan program ile küçükbaş hayvan popülasyonunun artırılması hedefleniyor.
KKTC Veteriner Dairesi ile işbirliği içerisinde yürütülen "Hayvan Islahı, Hastalık ve Zararlılarla Mücadele Projesi" kapsamında, halk sağlığının korunması ve hayvan hastalıklarının önlenmesi amacıyla önemli adımlar atıldı. Proje dahilinde, hayvan kayıt sistemi için kulak küpesi ve malzeme alımı, laboratuvar kapasitelerinin artırılması, hayvan hastalıkları için aşı ve ekipman alımı gibi faaliyetlere finansman sağlandı.
Ayrıca, "Tarımsal Araştırma Alanında İşbirliği Protokolü (TAGEM) Projesi" ve "Tarımsal Araştırma ve Geliştirme Projesi (TAGEP)" aracılığıyla KKTC Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile iş birliği içinde Kıbrıs Türk tarımının geleceğini şekillendirecek önemli tarımsal araştırma projelerine kaynak aktarıldı. 2023 yılında toplamda 15 TAGEM ve 5 TAGEP projesi başarıyla yürütüldü.
Hayvancılık sektörünün geliştirilmesine yönelik olarak "Hayvancılığın ve Organize Hayvan Barınaklarının Geliştirilmesi Projesi" de ön plana çıkıyor. KKTC Hayvancılık Dairesi iş birliğiyle yürütülen bu proje kapsamında, Organize Hayvancılık Bölgeleri'nin (OHB) altyapı ihtiyaçları, yol, su ve elektrik gibi temel hizmetlerle karşılandı. 2023 yılında Şirinevler, Kurudere ve Sütlüce'deki OHB'lerdeki hayvan barınaklarına elektrik akımı sağlandı, Gönendere ve Boğaziçi OHB'lerindeki su temin sorunları çözüldü.
Bu projeler, KKTC'nin hayvancılık ve tarım sektörlerinde sürdürülebilir gelişmeyi hedefleyerek ekonomik ve çevresel açıdan büyük öneme sahip adımlar olarak değerlendiriliyor.
